Het Hollands Ravelijn van Oudenaarde gedeeltelijk gerestaureerd.

Het Hollands Ravelijn, gelegen in het Park LIedts, werd gedeelteijk gerestaureerd.  Het is het enige nog overgebleven ravelijn in ons land.

Over ravelijnen.

Een ravelijn is een in de vestinggracht gelegen buitenwerk.  Het dekt de courtine tussen twee bastions alsook de schouderhoeken van deze laatste tegen het vijandelijk vuur.  De vorm is driehoekig of vijfhoekig, de keel is steeds open.

Een streepje geschiedenis.

Tijdens het calvinistisch bewind (1579-1582) richt de Franse hugenoot de la Noué voor de toenmalige poorten driehoekige, ravelijnachtige bolwerken op.  Na de Devolutie Oorlog (1667-1668) komt Oudenaarde aan Frankrijk.  In 1670 start Vauban er met vestingbouwwerken en richt er enkele ravelijnen op.  Ongeveer op de plaats van het huidige Hollands Ravelijn wordt er een ravelijn met beklede wallen gebouwd.

Na de Spaanse Successieoorlog (1701-1715) komt Oudenaarde terug aan de Zuidelijke Nederlanden.  Oudenaarde wordt een zgn. Barrièrestad met een Hollands garnizoen.  In 1782 geeft Jozef II het bevel alle Barrièresteden te ontmantelen, met de verplichting de versterkingen af te breken.  Dit gebeurt ook te Oudenaarde.  De familie Liedts koopt grote stukken vestinggronden op waaronder ook de site van het huidige Hollands Ravelijn.

Na de val van Napoleon worden beide Nederlanden verenigd onder Willem I.  Aan de grens met Frankrijk wordt de Wellingtonbarrière opgericht.  Oudenaarde moet opnieuw worden versterkt.  De familie Liedts wordt onteigend en nu wordt, ongeveer op de plaats van het voormalige Vauban-ravelijn, het Hollands ravelijn opgericht. 

Plan : Uittreksel uit Vesting Oudenaarden, Front BC en Werken E&F, ARA Brussel 5174

Dit Hollands Ravelijn wordt - volgens de toenmalige vestingbouwkundige inzichten - veel groter gebouwd dan in de Vaubanse periode; daarbij heeft het onbeklede wallen.  Vermelden we ook dat tijdens het Hollands Bewind het Keselfort wordt gebouwd, waarvan het tegenmijnstelsel bewaard is gebleven : eveneens een unicum in Vlaanderen. 

Als gevolg van de concentratie in 1859 van de Belgische defensie in een Nationaal Reduit in Antwerpen wordt Oudenaarde opnieuw ontmanteld en de krijgsgronden verkocht.  De familie Liedts verwerft hierbij opnieuw de site van het Hollands Bastion
Er ontstaat een park waarin in 1893 een kasteeltje wordt gebouwd.  In 1907 wordt het park aan de Stad Oudenaarde afgestaan : het Park LIedts.

Het Hollands Ravelijn gerestaureerd.

In 2002 werd het Hollands Ravelijn opnieuw ontdekt tijdens een verkenning door Simon Stevin V.V.C. met  correspondent Pol Borremans naar de vestingbouwkundige overblijfselen van Oudenaarde.  Het Ravelijn was in het Park LIedts nog moeilijk te herkennen. De wallen waren fel geërodeerd en beplant met allerlei bomen en struiken; de grachten waren in slechte staat of dichtgemaakt.

Tekening : ABSCIS architecten

Het Simon Stevin V.V.C. besloot de nodige stappen te ondernemen om het Ravelijn wettelijk te laten beschermen.  Pol Borremans en de Werkgroep Militaire Geschiedenis van de Archeologische Kring motiveerden het stadsbesdtuur om het Ravelijn te valoriseren.  De nodige subsidies in het kader van het Europese project Manoeuvres werden toegewezen.  Het architectenbureau ABSCIS ging aan de slag.

Fotos : ABSCIS architecten

Vandaag is de tweede fase van een zachte restauratie zo goed als volledig uitgevoerd.  Dit maakt het Ravelijn beter zichtbaar in het landschap.  De grachten werden opengemaakt zodat het werk nu opnieuw met water is omringd.  Het talud van de wallen werd hersteld maar niet op volle hoogte: een betonnen profielmuur in de keel toont echter het oorspronkelijk profiel.  De beplanting werd herzien en er werden wandel- en fietspaden aangelegd. 

Robert Gils