Afbraak van versterkt erfgoed WOI gaat door...
Historische bunker 126 van de 
Duitse Turnhoutkanalstellung 1917 gesloopt.

foto Louis Verbraeken

Begin 2011 werd het Simon Stevin Vlaams Vestingbouwkundig Centrum door haar Nederlandse zustervereniging, Stichting Menno Van Coehoorn op de hoogte gebracht dat een bouwvergunning was aangevraagd waarbij een bunker in het centrum van Turnhout zou verdwijnen. Na onmiddellijk contact met de stad Turnhout bleek dat ze inderdaad van Kuwait Petroleum (Belgium) N.V.. een bouwaanvraag hadden ontvangen voor de uitbreiding van een bestaand servicestation met bijbehorende carwash en een shop. De locatie is commercieel ideaal gelegen aan het kruispunt van de Noord-Brabantlaan / Parklaan (ringweg van Turnhout), en de Steenweg op Mol.

In de bouwaanvraag was ook de afbraak van alle bestaande gebouwen, inclusief een Duitse afwachtingsbunker voor mitrailleurschutters uit 1917  opgenomen.

De betreffende bunker is een onderdeel van de Duitse “Turnhoutkanalstellung” uit 1917. Dit is een bunkerlinie die het tracé van het kanaal Dessel – Schoten volgt tot aan de “Oude Kom” in Turnhout. Vanaf hier vormt de bunkerlinie een halve kringstelling ten oosten van Turnhout. Ze eindigt in de omgeving van de Priorij van Corsendonck. De bedreigde bunker is uniek omdat er op het dak een betonnen vuurkam aanwezig is. Deze dient voor de plaatsing van zandzakjes ter bescherming van de bediening van een Maxim of een Schwarzlose mitrailleur. Deze vuurkam is op geen enkele bunker teruggevonden. Vanaf deze positie werd het centrum van Oud-Turnhout onder schot gehouden.  Meer info over bunker 126 en de Turnhoutkanalstellung

Het Simon Stevin Vlaams Vestingbouwkundig Centrum en diverse leden hebben tijdens het openbaar onderzoek bezwaar tegen de afbraak van deze historische bunker ingediend.

Na voorafgaande negatieve adviezen werden in beroep uiteindelijk de nodige vergunningen verleend met als doorslaggevende argument dat aan alle criteria voldaan was, de bunker niet beschermd was en daardoor kon gesloopt worden.

Tenslotte heeft het Simon Stevin V.V.C.deze beslissing tevergeefs nog aangevochten bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen .

Na de definitieve arresten liet Kuwait Petroleum (Belgium) NV weten dat ze de bunker eventueel wilde overdragen aan Simon Stevin V.V.C. mits een oplossing met behoud van de tijdslimieten van de geplande bouwwerken kon worden bekomen. Na overleg bleek dat er geen enkele realistische mogelijkheid bestond om de bunker op het terrein zelf of op de aanpalende percelen te bewaren.  De stad Turnhout stelde vervolgens een nabijgelegen perceel ter beschikking voor de herlocalisatie van de bunker als monument van de Eerste Wereldoorlog. Het plan om de bunker te verplaatsen werd besproken met gespecialiseerde aannemers. De kost voor de verplaatsing van de 225 ton zware bunker bleek meer dan 90.000 euro te bedragen.  Op basis van zowel de financiële haalbaarheid als de timing werd na grondig overleg besloten om af te zien van de verplaatsing.  Hierdoor verdwijnt de bunker onherroepelijk, hetgeen alle betrokken partijen betreuren.

Graag wensen we te benadrukken dat Kuwait Petroleum (Belgium) NV steeds bereid was tot een constructieve dialoog en wilde meewerken aan elke realistische oplossing.   Ook de Stad Turnhout wordt bedankt voor haar concrete initiatieven tot behoud van dit erfgoed.

Het Simon Stevin Vlaams Vestingbouwkundig Centrum kijkt uit naar de verdere ontwikkelingen rond de bescherming van historisch waardevol versterkt erfgoed zodat meer rechtszekerheid ontstaat voor alle betrokken partijen.