In de kijker

Fort Liefkenshoek 

Een bewogen geschiedenis.

Om Antwerpen te beschermen tegen de oprukkende Spaanse troepen onder leiding van Alexander Farnese, bouwen de Staatsen in 1579 fort Liefkenshoek op de linkeroever van de Schelde. 
Op de rechteroever richten ze tweelingfort Lillo op. Beide forten liggen op zeer strategische plaatsen. Na een kort Spaans intermezzo in 1585, komt Liefkenshoek opnieuw in Staatse handen.  Dat blijft zo na de Vrede van Münster in 1648. 

Fort Liefkenshoek in de 17de eeuw - Atlas Van Loon 

In Franse handen.

Liefkenshoek en Lillo vormen tot 1786 kleine protestantse leefgemeenschappen in een vijandig rooms gebied die sterk op elkaar zijn aangewezen. Wanneer de Zuidelijke Nederlanden in 1713 Oostenrijks worden, verandert er voor de Scheldeforten niets. Pas in 1747 wordt Liefkenshoek voor de tweede maal veroverd. Ditmaal door de Fransen tijdens de Oostenrijkse Successieoorlog, die eindigt in 1748. 

De Staatsen nemen opnieuw hun intrek.

Op 27 januari 1749 verlaten de Fransen Liefkenshoek en nemen de Staatsen er opnieuw hun intrek. Het aantreden van Jozef II in 1780 zorgt voor een gespannen relatie tussen de Oostenrijkers en de Republiek. De Republiek staat na de Keteloorlog in 1784 uiteindelijk Liefkenshoek en Lillo af aan de Oostenrijkers.

Heen en weer tussen Oostenrijkers, Patriotten en Fransen.

Het fort raakt onder de Oostenrijkers in verval. Dit leidt in zeven jaar tot verscheidene bezettingen met achtereenvolgens de Patriotten, de Oostenrijkers, de Patriotten, de Oostenrijkers, de Fransen en tot slot de Oostenrijkers. In 1794 verslaat Frankrijk Oostenrijk en zijn bondgenoten. 

Napoleon vernieuwt.

Wanneer Napoleon aan de macht komt, breken voor fort Liefkenshoek tijden van verandering aan. De resterende oude gebouwen worden afgebroken en moderne komen in de plaats. In 1810 wordt het nog steeds bestaande bomvrije kruitmagazijn gebouwd en tussen 1811 en 1813 de kat (of cavalier). In 1815 wordt Napoleon verslagen. 

Fort Liefkenshoek en Fort Lillo : Ferraris

Het Verenigd Koninkrijk aan de macht.

Liefkenshoek komt in handen van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. Ook na de onafhankelijk van België blijft het fort nog een tijdlang Nederlands bezit. 

Belgisch eigendom... vanaf 1839.

Pas in 1839 worden de Scheldeforten Belgische eigendom. De overheid gebruikt het fort Liefkenshoek in de negentiende en het begin van de twintigste eeuw als afzonderingsoord voor opvarenden van schepen die getroffen zijn door besmettelijke ziektes. 

Tijdens de beide wereldoorlogen verblijven de Duitsers er een tijdlang. Na de Tweede Wereldoorlog neemt de Belgische marine haar intrek in het fort. De uitkijktoren herinnert aan deze periode. 

Tussen 1964 en 1973 doet het fort dienst als vakantieoord voor gezinnen van militairen. Hierna sluit het Belgische leger de site onherroepelijk. 

Fort Liefkenshoek, een als parel van het versterkt erfgoed in Vlaanderen.

Foto copyright Provincie Antwerpen - Vilda, Yves Adams 

In 1980 wordt de gemeente Beveren de nieuwe eigenaar. Vijf jaar later staat het fort op de lijst van beschermde monumenten. 

Nu is deze historische plek een oase van groen en rust. Een anachronisme in een industriële omgeving. Het kan verkeren … 

Sinds 2007 is in vier lokalen van de kat een bezoekerscentrum ingericht. Hierin staat de eeuwenlange strijd van de mens tegen het water staat centraal. De intrigerende rol van fort Liefkenshoek loopt als rode draad door het verhaal van overstromingen en inpolderingen, oorlogen en het ontstaan van de landsgrens, quarantaine, visserij en landbouw en oprukkende industrialisering.µ

De uitkijktoren biedt een prachtig uitzicht op de haven en haar industrie. In het fort is ook een cafetaria aanwezig met een ruim zonneterras.
In het belevingscentrum kunnen kinderen en jongeren tot 14 jaar, maar ook hun ouders en grootouders, op een speelse manier kennismaken met de geschiedenis van het fort en de verhalen van de bewoners.
Via allerlei spelletjes en doe-opdrachten worden zij ondergedompeld in het fantastische verhaal dat dit indrukwekkende fort te vertellen heeft.   Contact Ketenislaan 4 - Haven 1974 9130 Kallo tel - 03 575 05 47 of  03 750 12 90 

Openingsdata

VAN 1 APRIL TOT 31 OKTOBER
Van woensdag tot zondag en op feestdagen, van 9.30u tot 17.00u
VAN 1 NOVEMBER TOT 31 MAART
Van woensdag tot vrijdag, van 9.30u. tot 17.00u.Zaterdag,zondag,feestdagen van 13.00u. tot 17.00u.
GESLOTEN Maandag en dinsdag (behalve feestdagen) 24, 25 en 31 december, 1 januari
BEGELEIDE BEZOEKEN Elke tweede en vierde zondag van mei tot augustus – afspraak om 15 uur aan de kanonnen
Voor groepen: elke dag mogelijk (behalve maandag) op aanvraag bij de dienst toerisme Beveren